Blog New York: volg onze wereldreizigers tijdens hun bijzondere trip
Veerkracht (laatste dag)
Zaterdag 22 februari
Een laatste indrukwekkende dag. Die begon eigenlijk gisteravond al, met een aantal deelnemers die vertelden dat ze door de reis waren veranderd. Er sterker uitgekomen, meer durven en meer kunnen dan ze hadden gedacht. Bijzonder wat een week kan doen, we hebben het zien gebeuren.
Vandaag ground zero. Onder de grond, daar waar de handelskantoren tot in de fundamenten zijn geraakt, is een uiterst stijlvol museum ontworpen. Beton en staal, maar het hart wordt gevormd door bijna 3000 foto’s en verhalen van de mensen die hier om het leven zijn gekomen.
De veerkracht van de Amerikaanse samenleving is enorm. Haast uitdagend staat er alweer een nieuwe handelstoren te blinken.
Blijven geloven in de veerkracht van de mens, dat is het wonderlijk mooie van de psychiatrie. En de tijd krijgen om tot herstel te komen. Ook in Amerika zijn we alweer 19 jaar verder.
Jan van Blarikom
Verbeelding
Vrijdag 21 februari
Spelende kinderen in Central Park, het stralende witte licht van de februari middagzon. Het zijn universele beelden in ons bewustzijn gegrift.
Bij de ingang bij van het American Museum of Natural History heeft de tijd zichzelf alweer ingehaald. Theodore Roosevelt verwelkomt ons statig gezeten op zijn paard, links en rechts van hem staan een Indiaan en een Afrikaan uit lang vervlogen tijden.
Dat kan natuurlijk niet meer. Het had maar een haartje gescheeld of het standbeeld was verdwenen. Met een uitleg erbij mag het (voorlopig) blijven staan.
Het museum met zijn fraai gemodelleerde antropologische scenes in grote vitrines, is alweer een museum van zichzelf geworden. Niets zo vergankelijk als de verbeelding van de mens.
Jan van Blarikom
Twee kanten
Donderdag 20 februari
Van Brooklyn tot Coney Island doorkruisen we vanavond het Amerikaanse gezondheidssysteem. Zoals alles in Amerika ook hier twee kanten: topzorg voor slechts een beperkt aantal mensen toegankelijk, en het overige deel van de mensen met een ernstige psychiatrische ziekte krijgt nauwelijks een psychiater te zien.
Familie en cliënten hebben zich verenigd in een landelijke organisatie. Samen zetten zij zich in voor een menselijke behandeling van mensen met een ernstige psychiatrische ziekte en voor de ondersteuning van familieleden. Ze verzorgen een groot cursusaanbod dat, anders dan in Nederland, los van de instellingen wordt aangeboden.
Familieleden en ervaringsdeskundigen. Zichtbaar trots vertellen zij over hun werk. Ook dat is Amerika.
Jan van Blarikom
Ontheemd
Woensdag 19 februari
Vandaag is het licht zo helder dat New York als een onwaarschijnlijk decor tegen de strakblauwe lucht afsteekt. We maken een boottocht rond Manhattan, de skyline staat te blinken.
In de verhalen van de deelnemers gaat het vaak over de weg kwijt zijn en weer thuiskomen. Bij het Vrijheidsbeeld ligt Ellis Island, hier kwamen 10 tot 12 miljoen mensen door op weg naar een nieuw huis. We staren naar het Vrijheidsbeeld en knipperen met onze ogen tegen de felle zon. “Dit vind ik zo mooi,” zegt een van de deelnemers, “dat ik er tranen van in mijn ogen krijg.”
Als je aan een ernstige psychiatrische ziekte lijdt, of als je vader of moeder, broer of zus is getroffen door een psychiatrische stoornis, geeft dat een volledige ontheemding. Het leven zal nooit meer zijn zoals het was. Het enige wat je kan doen, is opnieuw op weg gaan.
We zijn hier als vader, moeder, broer of zus, of als cliënt op reis, op zoek naar de betekenis van de psychiatrie. We zorgen als een familie voor elkaar, iedereen kan thuiskomen.
Jan van Blarikom
Kunstenaars
Dinsdag 18 februari
Vandaag past het weer bij de bestemming. Grijze neerslachtige regen, met de metro naar Queens. En dan een lange doortocht door de suburbs van New York. Aan de hand ligt Creedmoor Hospital. Een van de State Hospitals die halverwege de 20e eeuw uit haar voegen barstte met soms wel meer dan 10.000 patiënten. Nu is er moderne hoogbouw naast dit oude Asylum. De Amerikaanse psychiatrie is de hoogte ingegaan, wat overigens niet altijd een verbetering is. We wandelen over het 19e-eeuwse terrein naar een centraal gelegen gebouw waar zich ooit de keuken van het instituut bevond. Iedere afdeling had een eigen eetzaal. In een rij liepen patiënten daarnaartoe, een leven lang.
Nu worden we warm ontvangen door het Living Museum. In de jaren ’90 van de 20e eeuw, toen de centrale keuken geen functie meer had, hebben cliënten van binnen en buiten, ook met een langdurige voorgeschiedenis, de mogelijkheid gekregen om hier eigen werk te ontwikkelen.
In de voormalige eetzalen zijn de kunstenaars omringd door hun eigen kunstwerken. Doorleefde ervaring, kritisch naar de samenleving, zijn zij niet alleen als persoon mooi, maar ook als de dragers en vertolkers van de unieke en universele ervaring waar zij zeer lange tijd van buitengesloten zijn geweest.
Een paar van onze cliënten zetten zich rustig naast de kunstenaars en praten zachtjes over wat hen bezighoudt.
Jan van Blarikom
Gammele bus
Maandag 17 februari
Tussen grauwe, opgestapelde natuurstenen verheffen zich machtige staalconstructies waarmee de Hudson overspannen wordt. Slingerende verkeersbanen, gevuld met personen- en vrachtwagens in allerlei formaten, monden uit op 1 plek: Manhattan. Daartussen wij uit Boston in een gammele bus.
Spontaan overvalt je de gedachte: waarom verzamelen zich 10 miljoen mensen op een paar vierkante kilometer?
New York, de gekte van de wereld. We staan er met grote ogen naar te kijken.
Jan van Blarikom
Kerken en wolkenkrabbers
Zondag 16 februari
De geschiedenis van Amerika begint in Boston. De 17e, 18e, 19e, 20e en 21e eeuw, zijn hier, willekeurig geplaatst, op een paar vierkante kilometer terug te vinden. Kerken, wolkenkrabbers, en schepen waarvanaf de onafhankelijkheid bevochten is.
We starten de dag met een heerlijk ontbijt in een bibliotheekzaal bij Boston Park. Een toast op de kleinzoon van mijn collega-bestuurder, geboren op het moment dat wij geland zijn. We lopen verder de geschiedenis in. Boston eert haar historie, met standbeelden van legendarische Amerikaanse mannen en vrouwen, en oude, kleine kerkhoven verspreid door de stad.
We wandelen verder. Verhalen van groepsleden op locaties door henzelf gekozen. Twee haviken vliegen op vanuit het park en luisteren vanaf een balkon aandachtig toe.
Jan van Blarikom
De winter in
Zaterdag 15 februari
In het holst van de nacht komen de wegen samen. De een heeft nog een paar uur weten te slapen, de ander heeft slechts wat gedommeld met de kleren aan op de bank, uit angst zich te verslapen.
Het vliegtuig brengt ons naar Boston – een vlucht van 7 uur, met een sprong van 6 uur in de tijd, dus komen we maar een uurtje later aan dan we vertrokken zijn.
Verdwaasd knipperen we met onze ogen tegen het felle zonlicht. Het is min 6 graden en de hemel is strakblauw. We zijn de winter ingevlogen die in Nederland maar niet wilde beginnen. We kijken uit naar de ontmoetingen, waar deze week vol van zal zijn. Aarzelend begint zich een groep te vormen.
Jan van Blarikom
Zaterdag 15 februari is het zover: dan vliegen we met een groep van 20 over de Atlantische Oceaan naar Amerika, voor een bezoek aan de wereldstad New York. Onze dagen zullen goedgevuld zijn, zo’n reis maak je immers niet ieder jaar. Natuurlijk houden we jullie op de hoogte via dit blog!