Zorgprogramma Persoonlijkheidsstoornis

Wat is het?

Persoonlijkheid verwijst naar onze kenmerken, gedragsstijlen en patronen die samen ons karakter vormen. Hoe we naar de wereld kijken, onze houding, gedachten en gevoelens maken deel uit van onze persoonlijkheid. Iedereen heeft wel eens problemen, maar over het algemeen zijn we in staat om met spannende en moeilijke situaties om te gaan. Ook lukt het meestal om gezonde relaties te onderhouden met familie, vrienden en collega’s. Er zijn echter ook mensen die hierin vastlopen. Dan kan er sprake zijn van een persoonlijkheidsstoornis.

Kenmerken

Wanneer negatieve trekjes gaan overheersen en je je niet meer kunt aanpassen aan de omgeving, spreken we van persoonlijkheidsproblematiek. Hierbij gaat het bijna altijd om sterkere vormen van ‘gewone’ persoonlijkheidstrekken zoals jaloezie, gevoeligheid voor kritiek, bindingsangst, impulsiviteit, afhankelijkheid, perfectionisme en verlegenheid.  Hierdoor kun je vastlopen op verschillende terreinen van je leven: thuis, op school, op het werk en in je sociale leven.

Hoe wordt het onderzocht?

Op dit moment wordt binnen de ggz voor de diagnose van persoonlijkheidsstoornissen gebruikgemaakt van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, in het kort de DSM-5. Dit is internationaal gezien het meest gebruikte classificatiesysteem voor het vaststellen van persoonlijkheidsstoornissen. Persoonlijkheidsstoornissen worden opgedeeld in de volgende groepen, ook wel clusters genoemd:

Cluster A

• Paranoïde-persoonlijkheidsstoornis
  Je hebt een diepgaand wantrouwen en achterdocht richting andere mensen. Omdat je andere mensen als een bedreiging ziet, ben je vaak angstig en agressief en interpreteer je de bedoelingen van anderen als kwaadwillig.
• Schizoïde-persoonlijkheidsstoornis
  Hoewel de meeste mensen een sterk verlangen hebben om bij hun partner, gezin, familie of vrienden te zijn, is dit bij iemand met deze persoonlijkheidsstoornis niet het geval. Je hecht niet aan relaties met anderen en hebt weinig behoefte aan contact.
• Schizotypische-persoonlijkheidsstoornis
  Je bent altijd erg angstig. Je kunt je emotionele reactie niet goed laten aansluiten op de situatie waarin je je bevindt. Je denkt niet alleen anders, je beleeft dingen ook echt anders.

Cluster B

• Borderline-persoonlijkheidsstoornis
  Je voelt je doorgaans niet in balans, maar instabiel. Je kunt erg onvoorspelbaar reageren. Het is hierdoor dan ook niet makkelijk om vriendschappen en relaties te onderhouden. Deze stoornis gaat vaak gepaard met stressgerelateerde lichamelijke klachten en angststoornissen.
• Antisociale-persoonlijkheidsstoornis
  Je hebt veel moeite met stabiliteit in denken, voelen en gedrag. Hierdoor ben je vaak impulsief, prikkelbaar of agressief en op zoek naar een snelle behoeftebevrediging.
• Histrionische-persoonlijkheidsstoornis
  Over het algemeen voel je je het prettigst wanneer je in het middelpunt van de belangstelling staat. Wat de meeste mensen met deze stoornis niet van zichzelf weten, is dat dit komt omdat ze erg onzeker over zichzelf zijn en een grote behoefte hebben aan bevestiging.
• Narcistische-persoonlijkheidsstoornis
  Als je een narcistische-persoonlijkheidsstoornis hebt, voel je je meestal verheven boven anderen en zul je hen soms moeiteloos gebruiken als je daar zelf beter van wordt. Diep van binnen is iemand met deze stoornis eenzaam en kwetsbaar en is er sprake van een groot minderwaardigheidsgevoel.

Cluster C

• Vermijdende-persoonlijkheidsstoornis
  Door deze stoornis voel je je in relaties en vriendschappen vaak angstig en onzeker. In contact met anderen vind je het moeilijk om open te zijn en jezelf te laten zien zoals je bent. Daarbij bestaat de neiging om vanaf de zijlijn toe te kijken totdat je er zeker van bent dat je geaccepteerd wordt, omdat je in gezelschap van anderen steeds het angstige gevoel hebt iets verkeerd te doen of te zeggen.
• Afhankelijke-persoonlijkheidsstoornis
  Je hebt het idee dat je het niet alleen kunt. Je hebt te weinig vertrouwen in jezelf om ergens alleen aan te beginnen of ergens alleen naartoe te gaan. Je hebt dan ook veel advies en geruststelling van anderen nodig en je zult een ander snel om hulp vragen.
• Dwangmatige-persoonlijkheidsstoornis
  Door deze stoornis (ook wel obsessieve compulsieve persoonlijkheid) vertoon je een hoge mate van controle en perfectie in je dagelijks leven. Je streeft hierbij naar overzichtelijkheid en voorspelbaarheid. Je kunt erg bang zijn dat als je het niet precies zo doet als jij denkt dat het moet, er dan iets ergs gebeurt. Dit maakt een flexibele en ontspannen houding extra lastig.
• Andere gespecificeerde-persoonlijkheidsstoornis (ongespecificeerd)
  Een indeling bij één van de bovenstaande stoornissen is lastig. Je hebt echter wel kenmerken van verschillende persoonlijkheidsstoornissen en lang bestaande patronen. Bij deze stoornis zijn veel verschillende combinaties mogelijk.

Behandeling

De behandeling van een persoonlijkheidsstoornis kan bestaan uit:

• Module: dialectische gedragstherapie
  Hierbij worden vier vaardigheidstrainingen aangeboden, waarin je leert omgaan met emoties, mindfulness, crises en interpersoonlijke vaardigheden. Er is individueel therapeutisch contact. Ook telefonische consultatie is een optie, zelfs buiten kantooruren.
• Farmacotherapie
  Persoonlijkheidsstoornissen kunnen worden behandeld met medicatie. De farmacotherapeutische behandeling wordt binnen Zeeuwse Gronden verzorgd door psychiaters. Minimaal twee keer per jaar is er contact tussen psychiater en cliënt. Uiteraard wordt deze frequentie opgevoerd bij verandering van medicatie.
• Gezinsinterventies
  Het gezin wordt betrokken bij de start van de behandeling en het opstellen van een behandelplan. Het gaat dan om individuele gezinsinterventies. Tevens wordt er psycho-educatie aangeboden aan familieleden en is er de mogelijkheid onderling ervaringen en informatie uit te wisselen.
• Dagbesteding
  Dagbesteding is op verschillende niveaus in te zetten en wordt vastgelegd en geëvalueerd in het behandelplan. Het valt in hoofdzaak in drie delen uiteen: sociaal-culturele dagbesteding, recreatieve dagbesteding en arbeidsmatige dagbesteding. Lees hier meer over onze dagbesteding.
  
• Equitherapie
  Je wordt door een equitherapeut in contact gebracht met paarden. Hierdoor word je je bewuster van je eigen gevoelsleven en hoe dat beïnvloed kan worden door interactie met de omgeving. Lees hier meer over equitherapie.
• Creatieve therapie
  Zowel individueel als in groepslessen zoek je naar mogelijkheden om je op creatieve wijze (drama, schilderen of andere expressieve vormgeving) te leren uiten. In het bijzonder wordt deze therapie aan mensen aangeboden die een verstoorde verhouding hebben tot de omgeving en zichzelf, waarbij gezocht wordt naar een non-verbale wijze van communiceren om het contact te herstellen.
• FACT
  Behandeling binnen Zeeuwse Gronden vindt plaats op basis van het FACT-model. Lees hier meer over FACT.
• Logeervoorziening
  Zeeuwse Gronden biedt behandeling zoveel mogelijk thuis aan. Soms zijn er echter periodes dat thuisblijven niet lukt en extra ondersteuning of rust nodig is. Dan is het mogelijk voor korte tijd te logeren op één van onze logeervoorzieningen. Vraag hiernaar bij je behandelaar.
• Beschermd wonen
  Wanneer zelfstandig wonen niet mogelijk is, biedt Zeeuwse Gronden verschillende woonvormen aan:
  – Wonen binnen een wooncluster
  – Zelfstandig wonen met een zorgarrangement
  – Wonen in een groepswoning
  – Zelfstandig wonen met ambulante behandeling
  Lees hier meer over wonen bij Zeeuwse Gronden.
• Andere aanvullende modules:
  Binnen het behandelaanbod van Zeeuwse Gronden is nog een aantal aanvullende modules, die niet specifiek gericht zijn op een persoonlijkheidsstoornis, maar wel van waarde kunnen zijn bij de behandeling. Het cursusaanbod:
  – De rijkdom van emoties
  – Cursus geluk
  – Cursus over de liefde

Kwaliteit

Voor alle onderdelen van het zorgprogramma maken we gebruik van de wettelijke kaders en regelgeving van Zeeuwse Gronden. Dit betreft de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO), de Wet verplichte ggz (Wvggz), de Jeugdwet en de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG). Daarnaast werken we met een kwaliteitsstatuut, waarin de aanmeld- en behandelprocedure staat beschreven. Iedere cliënt krijgt een hoofdbehandelaar aangewezen en heeft daar in sommige gevallen inspraak in. In de uitvoer van de behandeling kan de cliënt te maken krijgen met meerdere behandelaren, die ieder verantwoordelijk zijn voor hun eigen deel. De hoofdbehandelaar is aansprakelijk voor de keuzes die worden gemaakt ten aanzien van de behandeling. We houden altijd rekening met de autonomie en privacy van de cliënt.